یکی از موارد بهینه سازی در ساختمانها استفاده از مواد و مصالحی است که برای عایق کاری حرارتی پوسته خارجی ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرند یکی از این مواد یونولیت ( پلی استایرین ) است. با توجه به نوع مواد پلی استایرین انبساطی بهترین عایق از نظر نفوذ آب، گرما، سرما و صدا می باشد به استثنای پلی استایرین که نسبت به آب مقاوم است بقیه عایق ها بر اثر رطوبت کارایی آنها پایین می آید. در برخی عایق های آزاد مقدار مقاومت حرارتی متناسب با تراکم عایق است نه ضخامت آن. در این عایق ها مقدار مقاومت ممکن است بعد از مدتی تا ۲۰ درصد کاهش یابد.
پلی استایرن چیست؟
پلی استایرن، پلیمری است که از مونومر استایرن ساخته شده است، هیدروکربن مایعی که در واقع یکی از مشتقات نفتی است که اولین بار توسط آلمان نازی در جنگ جهانی دوم برای ساخت پل های شناور روی آب ساخته شد. در دمای اتاق، پلی استایرن به صورت جامد و البته انعطاف پذیر است ولی در دماهای بالاتر می تواند ذوب شده و به صورت قالب هایی درآید.استایرن یک مونومر آروماتیک است، بنابراین پلی استایرن هم یک مونومر آروماتیک است.
پلی استایرن انبساطی ( E.P.S ) یا Expandable Polystyrene ، عایق پلی استایرن که در بازار ایران به نام تجاری پلاستوفوم معروف است از منبسط نمودن دانه های پلی استایرن (E.P.S) ساخته می شود این عایق از لحاظ حرارتی ، برودتی و صوتی بسیار موثر و مقرون به صرفه می باشد. و با توجه به ضریب انتقال حرارت ، سبکی وزن ، سهولت برش ، سهولت نصب ، دوام طولانی ، نفوذناپذیری در مقابل رطوبت و یخ زدگی در شرایط مختلف کشورمان دارای کاربردی موثر است.
یکی از خواص مهم EPS عایق بودن آن است این محصول برای کنترل مهار مصرف انرژی در ساختمان کاربرد فراوان دارد ،از آنجا که با وزن سبک خود می تواند پرکننده خوبی باشد لذا در صنعت ساختمان کاربردهای متعدد و متنوعی د ارد و در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرد.
بلوک های «پلی استایرن» به دلیل سبکی وزن خود، وزن نهایی ساختمان را کم می کنند، به همین دلیل در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرند. بلوک های مذکور نقش باروری ندارند و به همین دلیل در برابر زلزله ایمن هستند. اما این بلوک ها، در برابر آتش به راحتی حجم خود را از دست می دهند و تنها اشکال این بلوک ها، کمی مقاومت در برابر حرارت و شعله وری آنها است.
ضریب های عایق بودن:
• ۱۰ سانتی متر یونولیت معمولی در برابر صدا ۴۲ دیزبل عایق است
• ۱۰ سانتی متر یونولیت معمولی در برابر گرما ۳۵ % عایق است
در کشور ما نیز که در صنعت ساختمان همگام با جهان از بهترین و مدرنترین استانداردها بهره مند می شود این قابلیت برای استفاده از EPS در صنعت ساختمان وجود دارد. پلی استایرن غیر قابل اشتعال در تولید بلوک های پلاستوفوم سقفی استفاده می شود.
پاره ای از کاربردهای پلاستوفوم در صنایع مختلف از جمله صنعت ساختمان به شرح ذیل می باشد:
- تولید پلاستوفوم با دانسیته های مختلف جهت سردخانه،یخچال و امور ساختمانی
- تولید انواع فوم بسته بندی برای محصولات و مصنوعات
- تولید یخدانهای خانگی و فوم باکسهای صادراتی از E.P.S
- تولید لوازم صیادی جهت ماهیگیری با E.P.S
- تولید بلوکهای پلاستوفوم به جای بلوکهای سفالی و سیمانی
- انواع عایق لوله
برخی انواع پلی استایرن موجود در بازار:
گریدهای ایرانی:
- پتروشیمی تبریز: ۲۰۰ ۳۰۰ ۴۰۰
گریدهای وارداتی:
- پتروشیمی Loyal Group | King Pearl (لویال) : FMS FSA
- پتروشیمی Xingda Group (زینگدا): ZKF 301 ZKF 302
- پتروشیمی SH Enegry & Chemical | ANYPOL (شینهو): SE 2000 SE 2500
- پتروشیمی Samsung Chemical | Starex (سامسونگ): SF-200 H SF-300 H
- پتروشیمی LG Chem (ال جی): R120 R160
- پتروشیمی Taita Chemical |TAITACELL(تایتا): ۳۲۱T ۳۲۱MM
- پتروشیمی Changle Bubble (چانگل بابل): F103B
مزایای استفاده از پلی استایرن در بنا:
۱-سبکی دیوارهای ساخته شده از پانل در مقایسه با دیگر مصالح
۲- سرعت حمل ونقل و سهولت بالا کشیدن پانلها در ارتفاع
۳- مقاومت زیاد در برابر نیروهای برشی ناشی از زلزله .
۴- عایق در برابر حرارت و برودت و رطوبت و صدا.
۵- مقاوم در برابر آتش سوزی بعلت وجود قشرهای بتنی طرفین پانل.
۶- نفوذ ناپذیری ساختمان دربرابر حشرات.
۷- امکان حمل و بکارگیری پانل در مناطق صعب العبور جهت احداث ساختمان بدون نیاز به کارگردان متخصص.
۸- دستیابی به فضای مفید بیشتر بعلت ضخامت ناچیز دیوارهای پانل .
۹- آزادی عمل در اجرای طرحهای متنوع و بعلت انعطاف پذیری قطعات پیش ساخته پانل .
۱۰- صرفه جویی در هزینه پی سازی و اسکلت ساختمان های بلند مرتبه بدلیل وزن اندک سقف و دیوار پانل .
۱۱- صرفه جویی در هزینه تهویه مطبوع ساختمان در تابستان و یا زمستان بدلیل جلوگیری از تبادل حرارت و یا برودت و در نتیجه صرف انرژی کمتر اعم از مواد سوختنی و یا برق .
۱۲- افزایش عمر مفید ساختمان و دستگاههای تاسیساتی آن .
۱۳- عدم نفوذ نسبی آلودگی صوتی و ایجاد آلودگی صوتی و ایجاد آرامش برای ساکنین ساختمان در شهرهای بزرگ.
۱۴- بازگشت سرمایه گذاری در امور ساختمان سازی در کوتاهترین زمان.
۱۵- عبور دادن لوله های آب و فاضلاب و برق و تلفن به سادگی از زیر شبکه پانل و نصب چهار چوب درها و کلاف فلزی پنجره ها قبل از بتن پاشی و کلا اجرای تاسیسات ساختمان با کمترین هزینه .
۱۶- عدم نیاز به کنده کاری و تخریب تاسیساتی دیوارها و سقف در نتیجه عدم انباشت نخاله که صرفه جویی در هزینه و وقت را بدنبال دارد.
۱۷- پس از بتن پاشی طرفین پانلها با ضخامت حداقل ۴ سانتی متر سیستم بی نیاز از گچ و خاک بوده که با اجرای چند میلیمتر پلاستر گچ سفید کاری دیوارها و سقف آماده برای نقاشی خواهد بود.
۱۸- حذف نعل درگاه در سیستم پیشرفته پانل .
۱۹- حمل و نقل پانلها با هزینه کم صورت میگیرد بطور مثال یکدستگاه تریلر قادر است بیش از ۱۰۰۰۰ متر مربع پانل تیپ ۱ دیواری پوما را حمل نماید.
۲۰- استفاده از دیوارو سقف پانل در ساختمان سازی بهره وری مناسب آهن آلات مصرفی را موجب می گردد .به طورمثال با صرف ۱۷ کیلو گرم فولاد در هر متر مربع ساختمان بصورت مفتول و میلگرد میتوان یک واحد مسکونی یک طبقه را بنا کرد .
۲۱- عایق پلی استایرن که در تولید پانلها بکار میرود از نوع کند سوز (گرید f) می باشد که پس از نصب و سیمکاری طرفین پانل با ضخامت ۵ سانتیمتر دیوار تا ۲ ساعت در مقابل آتش سوزی مقاوم خواهد بود.
معایب:
اسفنج پلی استایرن دارای نقاط ضعفی نیز می باشد ،از جمله می توان شکست مکانیکی ترد ،ضعف ان در برابرحلال ها ،برخی چسب ها و رنگ ها ،ضعف در برابر سوخت ها ،دوام پایین در برابر شرایط محیطی خارجی و مهم تر از همه رفتار خطرناک ان دربرابر اتش را نام برد . لذا استفاده از این محصول باید تحت ضوابط و ویژگی هایفنی مناسب صورت گرفته و ازتبدیل ان ها به یک عامل خطرناک درساختمان جلوگیری کرد.